Weathering to dziedzina modelarstwa, której zadaniem jest nadanie modelom bardziej realistycznego wyglądu, poprzez naniesienie różnorodnych śladów zużycia związanych m. in. z ich eksploatacją, efektami wpływu czasu i warunków atmosferycznych, a także zabrudzeń związanych z otaczającym terenem.

Dzięki takim zabiegom, weathering często pozwala na przeniesienie modelu uchodzącego za zabawkę w świat bardziej realistyczny.

Jeszcze do niedawna, postarzanie modeli było stosowane przeważnie przez modelarzy uchodzących za tych bardziej doświadczonych.
Być może przyczyną tego stanu rzeczy była obawa zepsucia już wykonanego modelu przez osoby bardziej początkujące. Jednak raz dokonany tego typu zabieg, staje się niemal pozycją obowiązkową przy kolejnych pracach, dlatego też od kilku lat weathering cieszy się coraz to większym zainteresowaniem.
Wachlarz produktów przeznaczonych do weathering'u jest tak szeroki, że już teraz można osiagnąć niemal każdy efekt jaki przyjdzie nam do głowy, a mimo to producenci nie zaprzestają w staraniach, aby dostarczyć nam nowe produkty dla otrzymania kolejnych efektów.

 

Do produktów stosowanych przy weathering'u stosuje się m. in.:

I. Filtr
Filtry, są produktami na bazie emalii, charakteryzującymi się rzadką konsystencją, gdzie stosunek farby do rozcieńczalnika wynosi około 1:20, na rzecz tego drugiego. Produkt ten służy do złamania jednolitego odcienia koloru, dzięki czemu zostaje nadany efekt przestrzenności poprzez subtelną zmianę cieniowania. Stosowany jest na większych, pomalowanych już wcześniej powierzchniach, a nawet całej karoserii. Produkt ten nakłada się w niewielkiej ilości przy pomocy szerszego pędzla, tak aby jedynie sam czubek był zwilżony.
Filtry stosuje się także w celu uzyskania miękkiego przejścia między kolorami przy występowaniu chociażby kamuflażu. Dobrze radzą sobie także przy tłumieniu intensywności koloru farby.
Jako ciekawostkę można tutaj wspomnieć o metodzie tzw. 'Dot Filter', bo choć nie używa ona typowych produktów do wykonywania filtrów, a jedynie farb o różnych kolorach, to też odnosi się do omawianego tematu.
Powyższa "metoda" polega na punktowym naniesieniu różnych kolorów farb, a następnie wymieszaniu ich poprzez pociągnięcia wzdłuż płaskim pędzlem, osiągając przy tym jednolity kolor o różnych odcieniach na płaszczyźnie.
Filtry zaleca się nakładać na matową lub też półmatową powierzchnię.

 

II. Wash
Wash'e stanowią chyba najbardziej popularne produkty przeznaczone dla weathering'u. Podobnie jak filtry są produktami głównie na bazie emalii (rzadziej farb akrylowych), mocno rozcieńczone w stosunku 1:10 na rzecz rozcieńczalnika, a więc są gęstsze od filtrów.

O ile filtry mają za zadanie zmianę odcienia koloru na większej powierzchni, wash'e stosuje się aby podkreślić drobne elementy.
Wash'e (w przeciwieństwie do filtrów, gdzie wykorzystuje się podobny kolor lecz w innych odcieniach) stosuje się o ciemniejszych kolorach w porównaniu do powierzchni na jaką są nanoszone, przez co przyciemniają poszczególne detale i linie podziałów, imitując tym samym przybrudzenia i wyrażają ich głębię poprzez efekt światłocienia.
Produkty te najlepiej nakładać na błyszczącą lub półmatową powierzchnię, dzięki której produkt swobodniej będzie się rozpływać po powierzchni, niż jakby to miało miejsce w przypadku matowej powierzchni, gdzie płyn wsiąkałby w miejscu aplikacji zaraz po nałożeniu.
Ze względu jednak na to, że wash'e nakłada się często na pojazdy wojskowe, po zakończonej pracy powierzchnię modelu pokrywa się zwykle matowym lakierem bezbarwnym.

Sposoby nakładania wash'y:
I. Nakładanie wash'a za pomocą techniki tzw. 'Spin-Wash' polega na punktowym nakładaniu produktu za pomocą czubka punktowego pędzla, który to po dotknięciu powierzchni, rozpływa się w charakterystycznych dla powierzchni zakamarkach.
W celu wypełnienia linii podziału, możemy posłużyć się dedykowanymi produktami typu Panel Line.
 

II. Drugą metodą aplikowania wash'a na model, jest jego całkowite pokrycie produktem, a następnie wytarcie jego powierzchni, dzięki czemu płyn pozostanie w samych zakamarkach i charakterystycznych miejscach. W tym wypadku, do pokrycia wash'em całej powierzchni, wykorzystuje się płaskie pędzle.
Modele odzwierciedlają przeważnie pojazdy i maszyny bojowe, wykonane w rzeczywistości z elementów metalowych.

Jednak w razie wykonywania chociażby drewnianych pokładów statków, mostów czy też wózków, można wykorzystać dedykowane produkty przeznaczone do imitacji zużycia elementów, wykonanych z takiego materiału.

- wood weathering - dark wash for wood deck

Washe'e bywają także przeznaczone dla konkretnych drobnych detali występujących w modelach, jak np. układy wydechowe (exhaust wash).

Wash'e występują jako gotowe produkty, lecz także można je wykonać samemu rozcieńczając farby z rozcieńczalnikiem w odpowiednich proporcjach, tj. jak już wyżej wspomniano 1:10.

Porównanie: Filtr vs Wash
                                                                                                                                 
- rozcieńczenie farby: Filtr (1:20) vs Wash (1:10),                                                                                           
- obszar nakładania produktu: Filtr (większe przestrzenie) vs Wash (punktowe/podłużne detale),
- rodzaj pędzla do nakładania: Filtr (większy rozmiar pędzla) vs Wash (mniejszy, punktowy pędzel),
- kolor produktu: Filtr (zbliżony do powierzchni, lecz o innym odcieniu) vs Wash (ciemniejszy kolor w stosunku do powierzchni),
- połysk powierzchni przed nałożeniem produktu: Filtr (mat/półmat) vs Wash (półmat/błysk).

 

III. Streaking effects (zacieki)
Kolejnym z najpopularniejszych efektów jakie można uzyskać dzięki produktom do weathering'u są zacieki. W tym celu wykorzystuje się produkty typu 'Streaking'.

Do nakładania powyższych produktów wykorzystuje się pędzle okrągłe oraz płaskie. Te pierwsze służą do nanoszenia płynu na powierzchnie w postaci linii, a płaskimi z kolei doprowadza się do ich rozmycia przy użyciu rozcieńczalników, uzyskując realistyczny wygląd.
Ślady zacieków dotyczą m. in. rdzy, tłustych śladów silnika, czy też typowego brudu.
Otrzymanie powyższych efektów uzyskamy m. in. dzięki poniższym produktom:

 

IV. Oil/Fuel Grime
Do imitacji tłustych zabrudzeń substancji eksploatacyjnych, posłużą odpowiednie produkty jak: Engine, Fuel, Oil - Stains.
Tego typu produkty stosowane są w okolicach silników oraz wszędzie tam, gdzie występują: tłuste zacieki, smary, płyny eksploatacyjne maszyn, w okolicach łożysk, na wagonach cystern, akcesoriach typu kanister itd.

 

V. Dust (kurz)
W celu nadania modelowi efektu zakurzenia, wykorzystać można produkty do weathering'u typu 'Dust Effects'.

 

VI. Deposits (osady)
Nadanie efektu osadu często wiąże się z opuszczonymi pojazdami, które to pod wpływem czasu niszczeją, pokrywając się osadem z brudu: pod wpływem warunków atmosferycznych (korozji) - rdzą, a w przypadku pozostawienia sprzętu w zaroślach - mchem.

 

VII. Fluidy
Do imitacji zacieków związanych z warunkami atmosferycznymi jak opady, można wykorzystać odpowiednie fluidy typu 'Wet Effects', otrzymując w ten sposób efekt mokrej powierzchni. Z kolei efekty śniegowe można uzyskać po nałożeniu odpowiedniej struktury na powierzchnię modelu.

 

VIII. Pigment - jest to zdarty suchy materiał, wykorzystywany przede wszystkim do imitacji kurzu, ziemi, piasku, rdzy, okopceń itp.

Pigmenty w postaci ziemi często są wykorzystywane w różnych sceneriach bitewnych, a także na samych pojazdach bojowych. Stąd też ze względów historycznych, możemy dobierać kruszce odpowiadające swoim kolorem poszczególnym rodzajom ziemi, jakie występowały w okresie WWII w poszczególnych zakątkach świata.

 

Do nakładania pigmentów można wykorzystać specjalne pędzle typu 'sponge' - dedykowane do tego rodzaju prac.

Aby pigment mógł utrzymać się na powierzchni modelu, należy potraktować go płynem typu 'pigment fixer', który to sklei kruszec z jego powierzchnią.

Poza zwykłymi płynami do sklejania pigmentów można wykorzystać te z dodatkiem żywicy, które to poza głównym zadaniem dodatkowo pozwolą na ukształtowanie powierzchni.

 

IX. Efekty błota
Efekt błota można nanieść za pomocą gotowych produktów z serii 'mud'. Mamy tutaj do wyboru różne typy błota: ze względu na kolor oraz jego strukturę.

Tego rodzaju produkty stosuje się przede wszystkim na fragmentach dioram, pojazdach bojowych (koła, gąsienice), a także znajdują zastosowanie na pojazdach wyścigowych typu Rally,e.

 

X. Splashes (plamy gruntu)
Z kolei do otrzymania plam (odprysków) błotnych, producenci chemii modelarskiej oferują produkty typu 'Splashes'.

Do imitacji gruntu (a także innych tekstur) na dioramach oraz makietach, wykorzystuje się produkty o wyższej wydajności (w porównaniu do powyższych pozycji) w celu pokrycia większych obszarów.

 

XI.
Scratches/Chipping
Efekty zadrapań czy też odpryśnięć powłok lakierniczych, spowodowane są zwykle działalnością człowieka oraz wpływem warunków atmosferycznych.

 

Do zarysowań z powodzeniem można wykorzystać produkty typu Scratches Effects, dzięki którym otrzymamy efekty zadrapań. W przypadku większych odpryśnięć należy zastosować Heavy Chipping Effects, który to płyn posiada większe stężenie agresywnych chemikaliów i działa bardziej agresywnie na aplikowaną powierzchnię.

Podobny efekt można uzyskać, dzięki produktowi 'Washable Agent' marki AK Interactive.

Tutaj jednak płyn mieszamy z farbą akrylową w stosunku 1:10, która to nabiera właściwości zmywalnych. Nałożoną farbę, po jej wyschnięciu można częściowo usuwać za pomocą wody, uzyskując w ten sposób efekty zarysowań, a także wypłowiałej farby.

 

XII. Chemiczne postarzanie elementów
Aby chemicznie (a nie jak do tej pory przy pomocy farb) postarzyć części metalowe, czy też fototrawione, należy posłużyć się odpowiednimi płynami. Efekt przybrudzenia elementów wykonanych z metalu i nadanie im realistycznego wyglądu, można uzyskać za pomocą produktów typu 'metal burnishing' przeznaczonych do postarzania metalowych gąsienic oraz 'photoetch burnishing' dla elementów fototrawionych.

Dzięki powyższym produktom możemy w szybki sposób uzyskać efekty postarzania elementów metalowych, które to mogą się różnić w zależności od czasu ich namaczania, a także rozcieńczenia roztworu.

 

XIII. Pozostałe produkty wykorzystywane w celach weathering'u:
Pastele/proszek - rozdrobniony materiał przeznaczony do bezpośredniego nakładania "na sucho" na elementy modelu, w miejscach imitacji sadzy, zwietrzałej warstwy rdzy, wszelkiego rodzaju pyłów, przybrudzeń elementów ubrań itp.

Jeszcze do niedawna produkt taki otrzymywało się poprzez skruszenie pasteli. Teraz jednak producent marki tamiya udostępnia zestawy kolorystyczne (wraz z pędzlem) do otrzymania konkretnego efektu dla poszczególnych pojazdów.

Weathering Stick - produkty w formie sztyftu służące do prostego nanoszenia i łatwej kontroli efektów końcowych, nadając powierzchni odpowiedni kolor jak i strukturę.
Przy użyciu tych produktów zamierzony efekt uzyskamy dzięki rozprowadzonej bezpośrednio masie w kolorze błota, śniegu, piasku.
Po nałożeniu produktu, końcowe poprawki możemy dokonywać przy użyciu pędzli, a także samych palców.

Weathering pencils - kredki przeznaczone do weathering'u, pozwalają na uzyskanie w prosty sposób różnych efektów postarzania modelu. Występują one jako pojedyncze produkty o szerokim zakresie kolorystycznym, a także w zestawach dedykowanych dla otrzymania konkretnych efektów.
Podczas pracy, czubek kredki należy zamaczać w wodzie, a następnie w tradycyjny sposób malować poszczególne fragmenty powierzchni. Ostateczny efekt otrzymuje się poprzez rozmycie produktu pędzlem.

Ammo Shaders - rzadkie farby akrylowe przeznaczone do nakładania cieni za pomocą aerografu. Za ich pomocą można osiągnąć profesjonalne efekty, typowe dla produktów typu wash czy filtr, lecz w szybszy i prostszy sposób.

 

Ammo Oilbrushers - rozcieńczone farby olejne gotowe do bezpośredniego nakładania na model za pomocą wbudowanego pędzelka w nakrętkę pojemnika. Produkt ten oferuje szeroki wachlarz kolorów wykorzystywanych w dziedzinie modelarstwa.

Drybrush paint - farby przeznaczone do tworzenia dynamicznych efektów zużycia powierzchni.
Sama technika drybrush'a polega na tworzeniu zarysowań (zdarciu) na wcześniej już nałożonej warstwie farby przy pomocy suchego, twardszego i przeważnie zużytego pędzla.
Przy użyciu omawianych produktów, uzyskuje się podobny efekt co do tradycyjnego sposobu wykonywania drybrushing’u, lecz w odwrotny sposób, tj. poprzez nałożenie niewielkiej ilości poniższych produktów. Ważne, aby pozbyć się nadmiaru farby zaraz po jej nałożeniu na pędzel, dzięki czemu jej ilość będzie znikoma w jego włosiu, co z kolei pozwoli na otrzymanie warstwy farby z ubytkami.

 

W produkty do weathering'u możemy zaopatrywać się poprzez pojedyncze sztuki lub też zestawy dedykowane najczęściej dla osiągnięcia konkretnego efektu.

 

Powyższy poradnik szeroko omówił tematykę produktów stosowanych przy weathering'u, jednak nie zamyka on działu materiałów stosowanych w tym procesie. Nie sposób bowiem wymienić wszystkie produkty z osobna, a ponadto jak już wspomniano na początku, asortyment w tej dziedzinie cały czas się poszerza.