PODKŁAD

Przed przystąpieniem do malowania złożonego modelu, należy się zastanowić nad potrzebą wykorzystania podkładu. Produkt ten bowiem odgrywa kilka istotnych kwestii w trakcie naszej pracy z modelem.

a)
Zadaniem podkładu jest przede wszystkim, jak zostało ogólnie przyjęte, poprawa przyczepności farby do malowanej powierzchni. Warstwa podkładowa przylega lepiej do powierzchni modelu niż farba, a ta z kolei przylega lepiej do podkładu niż do „surowej” powierzchni modelu.

Na przestrzeni lat producenci farb na tyle udoskonalili swoje produkty, tak by po odpowiednim przygotowaniu (oczyszczeniu, odtłuszczeniu) modelu, farby stabilnie utrzymywały się na powierzchni. Odpowiednie przygotowanie powierzchni jest niezbędne, aby zapobiec ryzyku odpadnięcia lub zdarcia powłoki.
Podkłady stosowane są głównie w przypadku malowania farbami akrylowymi, które charakteryzują się gorszym przyleganiem do „gołej” powierzchni, w porównaniu do emalii (farb olejnych), zawierających w swoim składzie silniejsze rozpuszczalniki.
Ponadto farby metaliczne/z połyskiem, które ze względu na swoją strukturę, posiadają gorsze właściwości przylegania do podłoża, także powinna być nakładane na powierzchnię, na którą uprzednio nałożono warstwę podkładu.

No dobrze.. skoro farby nowej generacji trzymają się lepiej, to po co nadal używać podkładu..?


b)
Otóż drugim powodem stosowania podkładu jest łatwiejsze wykrywanie niedoskonałości na powierzchni modelu. Jest to możliwe, dzięki wcześniejszyemu naniesieniu cienkiej warstwy na złożony model. Podkład daje cienką, matową powłokę, na której są dobrze widoczne wszelkiego rodzaju niedoróbki, w postaci: pozostałości śladów kleju, nadmiaru szpachlówki, nieuzupełnionych ubytków, pozostawionych linii szwu na elementach itp. Jest to właściwie ostatni moment na skorygowanie ewentualnych wad przed nałożeniem pierwszej warstwy farby bazowej.

Oczywiście kolor podkładu, w tym przypadku, nie jest bez znaczenia. Uważa się bowiem, że łatwiej jest dostrzec niedociągnięcia przy zastosowaniu podkładu w kolorze szarym i złamanej bieli niż czarnym.


c)
Kolejną zaletą pokrycia powierzchni podkładem jest otrzymanie jednolitej struktury modelu, pod względem koloru i rodzaju, w przypadku użycia do budowy różnych materiałów, tj. plastiku, żywicy, metalu itp. Nałożenie farby bezpośrednio na tak wykonany model, może wymusić konieczność zastosowania większej ilości warstw, w celu przykrycia różnic w kolorach, wynikających z różnorodności materiałów. Zabieg taki z pewnością nie pozostanie bez wpływu na drobne detale znajdujące się na malowanej powierzchni. Podkład dzięki dobrym właściwościom kryjącym pozwala na uzyskanie dobrego efektu, przy naniesieniu możliwie jak najcieńszej warstwy.

KOLORY

Do podstawowych kolorów podkładu, jak już wyżej wymieniono, zalicza się biel, szarość oraz czerń. Podkład w kolorze bieli dobiera się zazwyczaj do modeli o jaśniejszych/cieplejszych barwach, a czarny do ciemnych/bardziej zimnych.

Należy jednak wziąć pod uwagę pewne wyjątki, a mianowicie...


Podkład biały
Zastosowanie koloru białego, umożliwia nam pokrycie modelu jasną farbą w 1-2 warstwach. Kolor taki, pozwala także na uzyskanie bardziej intensywnej barwy i ciepła. Jednak biały podkład w mniejszym stopniu wybacza niedociągnięcia podczas malowania, gdzie niedomalowane fragmenty oddają wrażenie odpryśniętej farby.

Podkład czarny
Ciemny kolor pozwoli na łatwiejsze przykrycie przebarwień występujących na powierzchni, związanych z wcześniej wspomnianym użyciem różnych materiałów, szpachlówek itp.
Podkład w tym kolorze, pozwala także na otrzymanie bardziej stonowanych kolorów, odbierając barwom ich nasycenie, co jest dobrze widziane w pojazdach wojskowych oraz figurkach bitewnych (stalowe zbrojenie itp.).

Jednoczesne, częściowe nałożenie jasnego i ciemnego podkładu pozwala na otrzymanie wypukłości oraz głębi w poszczególnych elementach modelu. Zabieg ten stosuje się przeważnie na figurkach, przy nakładaniu podkładów za pomocą pędzla. W przypadku aerograf'u stosowanie różnych kolorów podkładów na jednym modelu bywa zazwyczaj zbyt uciążliwe, ze względu na konieczność maskowania sąsiednich miejsc.


Pośrednim i chyba najbardziej uniwersalnym rozwiązaniem jest podkład szary, który może stanowić kompromis, jeśli chodzi o zalety i wady omówionych wcześniej kolorów.

Oczywiście wyżej wymienione kolory podkładów nie są jedynymi dostępnymi na rynku modelarskim.

 

Kolory podkładów zbliżonych do podstawowych farb używanych historycznie oraz przy weatheringu.

Poza wymienionymi powyżej podstawowymi kolorami podkładów, dostępne są także te zbliżone w swojej barwie do kolorystyki pojazdów wojskowych oraz wykorzystywane w procesie weatheringu.
Zastosowanie takiego podkładu pozwala na otrzymanie docelowego odcienia koloru, już po nałożeniu cienkiej, pojedynczej warstwy farby.


Z kolei podkłady transparentne pozwalają na podgląd oryginalnych materiałów i poszczególnych elementów po ich zagruntowaniu.


Podkłady w postaci zestawów do modulacji.

Zestaw podkładów do modulacji, pozwala na otrzymanie efektów świetlnych poprzez kolejność nakładania podkładów w jednym kolorze o różnych odcieniach.

 

NANOSZENIE PODKŁADÓW

Tak jak w przypadku farb, podkłady można nanosić przy pomocy aerografu, pędzla oraz spray'u.
Przed malowaniem należy pamiętać o wcześniejszym oczyszczeniu i odtłuszczeniu malowanej powierzchni.

 

AEROGRAF/PĘDZEL

Podkład nakładany za pomocą aerografu daje nam największą kontrolę nad nanoszoną warstwą, co nie jest bez znaczenia przy występowaniu drobnych detali na jej powierzchni.

W przypadku gdy nasz podkład jest zbyt gęsty, można go rozcieńczyć, a także odpowiednio zwiększyć ciśnienie powietrza na kompresorze, jeśli to możliwe.

Praca z aerografem z reguły daje najlepsze efekty, jednak wymaga posiadania zestawu do malowania, co jest związane z większym nakładem finansowym.

 

Podczas nakładania podkładu przy pomocy pędzla, wykorzystuje się te same produkty, co w powyższym przypadku.

Nakładanie pędzlem dotyczy w dużym stopniu malowania figurek oraz mniejszych modeli, czy też pojedynczych detali. Użycie pędzla pozwala na szybkie nałożenie w łatwy sposób, przynajmniej dwóch kolorów podkładu bez użycia masek.

 

SPRAY

Prostym i wygodnym sposobem na nałożenie podkładu, jest zastosowanie podkładu w postaci spray'u w puszce.
Produkt taki dobrze się sprawdza przy większych powierzchniach, a także przy modelach o mniej skomplikowanej bryle i liczbie detali. Ewentualne niedociągnięcia mogą być spowodowane koniecznością malowania z większej odległości, w porównaniu do aerografu, w celu uniknięcia zalania detali. Nie zaleca się stosowania podkładu w spray’u w przypadku bardziej skomplikowanej bryły modelu, ponieważ może on nie sięgnąć zakamarków, tym bardziej jak są one przysłonięte innymi detalami/elementami.

Przed użyciem puszkę należy porządnie wstrząsnąć przynajmniej przez minutę, uzyskując w ten sposób jednolitą mieszankę. Malowanie następuje w pozycji pionowej, w odległości przynajmniej 20cm.
Nakładanie poszczególnych warstw następuje poprzez energiczne nanoszenie cienkich powłok.
Po zakończeniu pracy, puszkę można odwrócić dnem do góry, wypsikując resztki, dzięki czemu można uniknąć zatkania dyfuzora.

Malowanie spray’em jest wygodne w użytkowaniu, ponieważ nie wymaga dodatkowych czynności, jak w przypadku aerografu, takich jak przygotowanie do pracy i późniejesze jego czyszczenie.

 

POWIERZCHNIE Z RÓŻNYCH MATERIAŁÓW

Podkłady modelarskie przeznaczone są przede wszystkim dla materiałów, z których produkowane są modele. „Lwia” część z nich wykonywana jest z polistyrenu i dla tego typu podłoża producenci modeli redukcyjnych oferują najszerszy wybór produktów.

 

Z kolei większość dodatków do modeli wykonywanych jest z żywicy oraz mosiądzu.
Po zwaloryzowaniu modelu dodatkami wykonanymi z różnych materiałów, całość modelu z reguły pokrywa się jednolitą warstwą podkładu przeznaczonego do plastiku (polistyrenu).


ŻYWICA

Żywica jest najpopularniejszym, zaraz po polistyrenie, tworzywem sztucznym, z którego są produkowane przede wszystkim dodatki do modeli, ale także pojedyncze kompletne zestawy.

METAL

Podobnie jak w przypadku żywicy, sprawa wygląda z najpopularniejszym metalem nieżelaznym wykorzystywanym w modelarstwie, czyli mosiądzem. Jako dodatek występuje on w postaci elementów fototrawionych, toczonych, a także odlewów.

Modele wykonane całkowicie z mosiądzu występują przede wszystkim w modelarstwie kolejowym. Dla takich modeli można zastosować podkłady przeznaczone wprost dla metalu.

W przypadku modelu plastikowego zwaloryzowanego o dodatki mosiężne stosuje się podkłady dedykowane dla obydwu rodzajów materiału.

Producenci podkładów modelarskich oferują także podkłady uniwersalne, gdzie deklarują dobrą przyczepność swoich produktów do większości materiałów wykorzystywanych w modelarstwie.
 

Podkład 3D

Podkład 3D marki badger, podkreśla wszelkie nierówności na powierzchni, dzięki czemu model dodatkowo nabiera efektu trójwymiarowości.

Od zastosowania konkretnego podkładu, w dużej mierze zależy przyleganie farby do modelu. Dlatego też lepiej zaopatrzyć się w porządny markowy produkt, ponieważ słabo przylegająca farba może zniweczyć całą pracę wykonaną przy modelu.
 

 

PODKŁADY „WYPEŁNIAJĄCE” (microfiller / podkłado-szpachlówka / płynna szpachlówka)

W przypadku występowania drobnych rys możemy zaopatrzyć swój warsztat pracy w podkład typu „microfiller”. Jest to produkt pozwalający na wypełnienie drobnych rys, nieco większych niż te, z którymi sam podkład mółby sobie poradzić.

SURFACER/SURFACE PRIMER (podkłado-szpachlówka)

Firma Mr. Hobby jest zdecydowanym faworytem jeśli chodzi o dostępność podkładów, zawierających w sobie pigmenty wypełniające o różnych gradacjach. Daje to możliwość odpowiedniego dobrania produktu do wielkości ubytków w modelu.

Produkty te, to akryle podkładowe na bazie żywic, rozpuszczalników organicznych i pigmentów. Znane są one także jako podkłado-szpachlówki, mogące wypełnić większe przestrzenie w stosunku do microfiller'ów, lecz mniejsze do tradycyjnych szpachlówek.

Wartości liczbowe surfacerów oznaczają wielkość pigmentu zawartą w danym podkładzie.  Zawierają się one w przedziale 500-1500, gdzie 500 oznacza produkt o zawartości najgrubszego pigmentu, 1500 najmniejszego → typu „finishing”.
Oznacza to, że im wyższa wartość, tym drobniejsze jest ziarno i gładsza finalna powłoka. Im mniejsza, tym grubsze ziarno i większe zapotrzebowanie na szlifowanie.

Powyższe produkty dostępne są w formie płynnej szpachlówki i aerozolu.
 

Tamiya surface primer – podobnie jak powyższe produkty, to nic innego jak podkłado-szpachlówka, rozcieńczana w razie potrzeby przy pomocy ‘tamiya lacquer thinner’. Produkty te można nakładać przy pomocy pędzla na niewielkie rysy, bądź też za pomocą aerografu.

Tak samo jak w przypadku szpachlówek po utwardzeniu, surfacer'y można poddawać obróbce mechanicznej.

SZPACHLÓWKI

Co jeśli defekty w modelu są zbyt duże aby poradzić sobie z nimi przy pomocy podkładów i "microfillerów" ?

Wtedy trzeba użyć szpachlówki. Więcej na ten temat przeczytasz w innym poradniku poświąconym wyłącznie tematowi szpachlówek.

 

Więcej o podstawowych narzędziach, materiałach i chemii modelarskiej można znaleźć we wskazanym odnośniku.