Decydujący wpływ na kształtowanie się organizacji oraz taktyki niemieckiej piechoty przed wybuchem II wojny światowej miały z jednej strony doświadczenia wypływające z poprzedniej wojny światowej, ale też prace teoretyczne powstające w latach 20. i 30. XX wieku, które często podkreślały konieczność postrzegania niemieckiej piechoty jako narzędzia prowadzenia wojny ofensywnej. Wpływało to zarówno na wyposażenie, jak i organizację niemieckiej dywizji piechoty, która w toku kampanii wrześniowej z 1939 roku liczyła 3 pułki piechoty, z których każdy dzielił się na 3 bataliony piechoty, kompanię artylerii oraz kompanię przeciwpancerną. Do tego dochodziły liczne jednostki wsparcia, między innymi: pułk artylerii z 4 dywizjonami artylerii (w tym jednym ciężkiej), batalion przeciwpancerny, batalion saperów czy batalion łączności. W sumie dywizja piechoty tzw. I fali mobilizacyjnej liczyła ok. 17.700 ludzi i posiadała znaczący komponent artyleryjski, ale też była obficie wyposażona w broń maszynową. Posiadała też nowoczesne i wydajne – jak na owe czasy – środki łączności i dowodzenia. W toku wojny dywizje piechoty ulegały transformacji – w 1943 r. część z nich została przekształcona w dywizje grenadierów pancernych. Natomiast od 1943 r. standardowa dywizja „tradycyjnej” piechoty liczyła ok. 12.500 ludzi (a nie ok. 17.700 ludzi jak w 1939 r.), zmniejszono też w niej komponent artyleryjski – zwłaszcza artylerii ciężkiej – natomiast znacząco poprawiono obronę przeciwpancerną. Przyjmuje się, że w toku całej II wojny światowej w Wehrmachcie służyło ok. 350 dywizji piechoty.
T-34 był radzieckim czołgiem średnim z okresu II wojny światowej oraz doby powojennej.
Pierwsze prototypy powstały w latach 1937-1940, a produkcja seryjna na terenie ZSRR trwała w latach 1940-1957. W jej toku powstało ok. 84.000 wozów tego typu, co czyni z T-34 jeden z najliczniej produkowanych czołgów w historii! Napęd zapewniał pojedynczy silnik V-2-34 o mocy 500 KM. Długość wozu – w wersji T34/76 -wynosiła 6,68 m, przy szerokości rzędu 3 metrów. Uzbrojenie składało się z działa F-34 kal. 76,2 mm oraz dwóch karabinów maszynowych DT kal. 7,62 mm. W wersji T-34/85 uzbrojeniem głównym była armata ZIS-S-53 kal. 85 mm.
T-34 to bez wątpienia jeden z najsłynniejszych czołgów w historii zarówno II wojny światowej, jak i wojskowości w ogóle, stanowiący swoisty symbol radzieckiej wiktorii w wojnie z III Rzeszą. Wóz został opracowany na potrzeby Armii Czerwonej, jako następca tzw. czołgów pościgowych z serii BT (BT-5 i BT-7), ale też czołgu T-26. Prace nad wozem wystartowały w 1937 r. w specjalnym biurze konstrukcyjnym przy Fabryce Parowozów w Charkowie. Początkowo pracami kierował inż. Adolf Dik (on również wykonał pierwsze szkice nowego wozu), a po jego aresztowaniu przez sowieckie organa bezpieczeństwa – pracami pokierował Michaił Koszkin. Początkowo pojazd był oznaczony jako A-20. Szybko jednak powstało drugi prototyp (A-32), który cechował się uzbrojeniem głównym w postaci armaty kal. 76,2 mm oraz znacznie grubszym pancerzem czołowym. To ten drugi prototyp został finalnie przyjęty do produkcji. Można przyjąć, że w chwili wprowadzenia do służby T-T-34 był pod wieloma względami czołgiem bardzo udanym. Cechował się – jak na 1940 r. – bardzo silnym uzbrojeniem, miał świetnie wyprofilowany pancerz oparty o pochyłe płyty pancerne, jak również bardzo wysoką mobilność i własności jazdy w terenie. Do minusów należy zaliczyć bardzo słabą ergonomię wozu czy nienajlepsze optykę zastosowaną w pierwszych partiach produkcyjnych. Pomimo tych braków, w chwili pojawienia się T-34 na froncie wschodnim wojska niemieckie zostały nim ogromnie zaskoczone. Wysoka ocena ogólna T-34 oraz jego walory bojowe przesądziły o jego masowej produkcji i uczynieniu z niego podstawowego czołgu Armii Czerwonej w toku walk w latach 1942-1945. Skutkowały również kolejnymi ulepszeniami konstrukcji, np. w 1942 r. pojawiły się nowa sześciokątna wieża, poprawiająca jakość pracy załogantów z kopułą dowódcy. Ulepszeniom poddano też silnik i skrzynię biegów. Natomiast w 1944 r. wprowadzono do służby model T-34/85, który dysponował całkowicie nową, trzyosobową wieżą oraz uzbrojeniem głównym w postaci armaty kal. 85 mm. Czołg T-34 walczył właściwie we wszystkich ważniejszych bitwach stoczonych pomiędzy Armią Czerwoną, a Wehrmachtem na froncie wschodnim w latach 1941-1945: poczynając na bitwie pod Moską, poprzez batalie pod Stalingradem i Kurskiem, operację Bagration, aż po zdobycie Berlina. Po 1945 r. czołg T-34 nadal pozostawał w służbie, był również na szeroką skalę eksportowany poza ZSRR do takich krajów, jak chociażby Czechosłowacja, Polska, NRD, Węgry czy Syria.
IS-2 to sowiecki czołg ciężki z okresu II wojny światowej. Pierwsze prototypy tego pojazdu powstały w 1943 r., a wóz wszedł do służby w tym samym roku. W toku produkcji powstało ok. 3400-3600 wozów tego typu. Masa bojowa czołgu dochodziła do 46 ton. Napęd zapewniał pojedynczy silnik wysokoprężny W-2-IS o mocy do 520 KM. Uzbrojenie podstawowe składało się z armaty D-25T kal. 122 mm oraz 3-4 karabinów maszynowych: 1 karabinu DSzK kal. 12,7 mm oraz 2-3 karabinów DT kal. 7,62 mm.
Wóz IS-2 został opracowany jako rozwinięcie czołgu IS-1, a podstawowa różnica pomiędzy obydwoma wieżami tkwiła w zastosowaniu w IS-2 znacznie potężniejszego uzbrojenia, czyli armaty kal. 122 mm. Pozwalała ona IS-2 na nawiązanie w miarę równorzędnej walki z niemieckimi wozami PzKpfw. V oraz VI, jak również na skutecznie wspieranie natarcia własnej piechoty. Jeszcze w toku II wojny światowej powstała modernizacja wersji podstawowej IS-2, nosząca oznaczanie IS-2M, która cechowała się zastosowaniem m.in.: półautomatycznego zamka klinowego, poprawiającego szybkostrzelność, jak również zmianą przednich płyt pancerza na kadłubie. Czołgi IS-2 okazały się w okresie 1943-1945 bardzo użytecznymi czołgami ciężkimi, o wysokiej wartości bojowej. Warto dodać, że formowano je niemal wyłącznie w samodzielne pułki czołgów ciężkich Gwardii.
Pz.Kpfw VI (Sd.Kfz.181) Tiger to niemiecki czołg ciężki z okresu II wojny światowej, będący jednym z najsłynniejszych pojazdów bojowych tego czasu. Dowództwo niemieckiej Panzerwaffe nosiło się z pomysłem stworzenia czołgu ciężkiego już od początku wojny, jednak pierwsze próby w postaci czołgu wielowiekowego Neubaufahrzeuge okazały się niepowodzeniem. W 1939 i 1940 prowadzono je nieefektywnie, jednak po starciu na froncie wschodnim z T-34 i KW-1 prace nad nowym czołgiem ciężkim przyspieszyły. 20 kwietnia 1942 roku, prototyp nowego czołgu, pod oznaczeniem VK 4501 (H), przeszedł próby poligonowe w obecności Adolfa Hitlera i krótko później został skierowany do produkcji seryjnej. Pierwsze wersje produkcyjne były oznaczone jako Pz.Kpfw VI Ausf.H1 (później Ausf.E). W toku produkcji w latach 1942-1945 czołg był systematycznie modyfikowany poprzez np. dodanie filtrów przeciwpyłowych Feifell, inne umieszczenie reflektorów, modernizację sprzętu optycznego, zmiany wieżyczce dowódcy itp. Napęd zapewniał gaźnikowy silnik 12-cylindrowy Maybach HL230 P45 o mocy 700 KM. Czołg Pz.Kpfw VI, chociaż nie posiadał tak wyprofilowanego przedniego kadłuba jak T-34 czy Pantera, był pojazdem potężnie opancerzonym (przedni pancerz do 120mm), uzbrojonym w bardzo skuteczną armatę KwK 36 L/56 kal.88mm, który zdobył sobie sławę najskuteczniejszego czołgu II wojny światowej. Był pojazdem zdecydowanie lepszym od alianckich M4 czy Churchilla oraz sowieckiego T-34/76. Mógł także swobodnie podjąć walkę z IS-2 czy M-26, przewyższając je skutecznością głównego uzbrojenia. Z drugiej strony Pz.Kpfw VI posiadał wady-przede wszystkim był niesamowicie czasochłonny w produkcji oraz posiadał bardzo skomplikowane zawieszenie. W późniejszym okresie wojny także jakość pancerza Tygrysa się pogorszyła co wynikało z braku dostępu niemieckiej gospodarki do złóż molibdenu. Pomimo tych wad, Tygrys na polach bitew okazał się bronią nad wyraz skuteczną. Z powodzeniem walczył w Tunezji, na Łuku kurskim, w Normandii i na froncie wschodnim. Dane techniczne: długość (z lufą): 8,45m, szerokość: 3,7m, wysokość: 2,93m, moc silnika: 700KM, masa: 56,9 t, zasięg (po drodze): 100km, prędkość maksymalna (po drodze): 38km/h, uzbrojenie: 1 armata KwK 36 L/56 kal. 88 mm, 3 karabiny maszynowe MG 34 kal. 7,92 mm. ZIS-3 to sowiecka armata kalibru 76,2mm znana pod oznaczeniem "armata dywizyjna 76,2mm wz.1942". Chociaż armata weszła do uzbrojenia już w 1941 roku, to na stan Armii Czerwonej oficjalnie została wpisana w lutym 1942 roku, stąd takie oznaczenie. W toku produkcji seryjnej powstało ponad 50 tys. sztuk tej broni, powszechnie uważanej za jedną z najlepszych armat w swej klasie w okresie II wojny światowej. ZIS-3 pełnił wielorakie funkcje: od wsparcia działań piechoty, przez ogień kontrbateryjny, po rolę armaty przeciwpancernej. Ze wszystkich wywiązywała się bardzo dobrze. Po raz pierwszy na szeroką skalę ZIS-3 została użyta w bitwie pod Stalingradem (1942/1943). W 1942 wprowadzono też bardzo skuteczną amunicję podkalibrową, której na masową skalę użyto pod Kurskiem w 1943 roku. ZIS-3 była też wykorzystywana jako broń zdobyczna przez III Rzeszą oraz Rumunię, która uruchomiła nawet produkcję tego działa po jego wcześniejszym przekalibrowaniu! ZIS-3 był także podstawową bronią pojazdów SU-76 i SU-76M. Dane techniczne: długość lufy: 3169mm, donośność: 13290m, kaliber: 76,2mm, masa bojowa: 1200kg, prędkość początkowa pocisku: 680m/s, szybkostrzelność: 25strz./min.
Armia Czerwona w latach 20. i – zwłaszcza – latach 30. XX wieku przechodziła gwałtowny rozwój, jeżeli idzie o zwiększanie swoich etatów, jak również o rosnące nasycenie broniami technicznymi, przede wszystkim bronią pancerną. Nadal jednak, podstawowym i liczebnie największym elementem Armii Czerwonej była piechota. Intensywny rozwój ilościowy tego rodzaju broni rozpoczął się już na przełomie lat 1929/1930. W 1939 r., jeszcze przed agresją na Polskę piechota radziecka była uformowana w 173 dywizje (tzw. dywizje strzeleckie), z których większość zgrupowano w 43 korpusach. Warto dodać, że po kampanii wrześniowej 1939 r. liczba ta jeszcze wzrosła. Radziecka dywizja strzelecka w 1941 r. liczyła etatowo trzy pułki strzeleckie (każdy po trzy bataliony), pułk artylerii, po dywizjonie artylerii przeciwpancernej i przeciwlotniczej oraz bataliony rozpoznawczy i łączności. W sumie liczyła ok. 14.500 ludzi. Jednak do 1945 r. etat ten przeszedł znaczne zmiany prowadząc do dywizji liczącej ok. 11.500-12.000 ludzi, złożonej z trzech pułków piechoty, brygady artylerii złożonej z trzech pułków, dywizjonu artylerii samobieżnej oraz wielu jednostek wsparcia, między innymi: broni przeciwpancernej, przeciwlotniczej czy łączności. Zdecydowanie zwiększyło się również nasycenie jednostek piechoty bronią maszynową – na przykład pistoletami maszynowymi PPsZ 41, a później PPsZ 43.
Dopiero zaczynasz w modelarstwie i gubisz się w tysiącach produktów?
Zapoznaj się z poniższymi materiałami, może rozjaśnią Ci sprawę.
Chcesz pójść krok dalej i uczynić swoje dzieło nieszablonowym, dodając maksimum detali, aranżując ciekawe dioramy, tworząc niestandardowe wersje? Dowiedz się więcej na temat
