M4 Sherman był amerykańskim czołgiem średnim z okresu II wojny światowej. Pierwsze prototypy powstały w 1941 roku, a produkcja seryjna trwała w okresie 1942-1945. W sumie powstało ok. 49000 egzemplarzy tego czołgu wszystkich wersji, co czyni go jednym z najliczniej wyprodukowanych czołgów II wojny światowej oraz najważniejszym czołgiem na wyposażeniu armii alianckich toku tego konfliktu. M4 Sherman był napędzany w wersji M4A1 pojedynczym silnikiem Continental R 975 C4 o mocy 400 KM. Uzbrojenie pojazdu stanowiła – zależnie od wersji - pojedyncza armata M3 kal. 75 mm lub armata M1 kal. 76 mm lub haubica M4 kal. 105 mm oraz 2 dwa karabiny maszynowe Browning1919A kal.7,62 mm.
M4 Sherman został opracowany jako następca czołgów M2 i M3, chociaż wykorzystywał wiele podzespołów tego ostatniego. Przede wszystkim wykorzystywał nieznacznie tylko zmienione podwozie wozu M3 Lee. Projektując czołg M4 Sherman położno w nim nacisk przed wszystkim na pełnienie roli wozu wsparcia piechoty, a nie zwalczania czołgów przeciwnika – taką rolę miały spełniać amerykańskie niszczyciele czołgów. Zakładano jedynie ewentualnie starcia z wozami Pz.Kpfw III oraz Pz.Kpfw IV. Sporą rolę przyłożono też do masowej produkcji nowego czołgu i możliwie niskich kosztów jego produkcji. W efekcie powstał czołg o niezłym uzbrojeniu jak na rok 1942 i początek 1943 r., przeciętnym opancerzeniu, posiadający jednak przednią płytą pancerza pochyloną, ale też o słabych właściwościach manewrowych i – zwłaszcza w pierwszych wersjach – bardzo podatny na pożar w wyniku trafienia w przedział silnikowy. Jednocześnie jednak – powstał czołg możliwy do naprawdę wielkoskalowej produkcji i posiadający znaczny potencjał modernizacyjny. W toku produkcji seryjnej powstało bardzo wiele wersji rozwojowych M4 Sherman. Chronologicznie pierwszą byłą wersja M4A1, która posiadała już odlewany pancerz. Kolejna – M4A2 – posiadała pancerz spawany oraz nowy silnik General Motors 6460 o mocy 375-410 KM, ale znacznie mniej podatny na pożar. Pojawiła się również wersja M4A3 uzbrojona w haubicę 105 mm oraz napędzana silnikiem Ford GAA o mocy 450 KM. W oparciu o wersję M4A3 powstały dwie podwersje: M4A3E2 Jumbo ze wzmocnionym pancerzem oraz M4A3E8 o zawierzeniu HVSS i armacie kal. 76 mm. Ciekawą wersją rozwojową był tez pojazd T34 Calliope z zamontowanymi pociskami niekierowanymi na wieży. M4 Sherman był też w ogromnych ilościach dostarczany armii brytyjskiej i Armii Czerwonej. Ta pierwsza opracowała na jego podstawie wersję Firefly, ze świetną 17-funtową armatą przeciwpancerną. W toku II wojny światowej czołgi M4 Sherman walczyły w Afryce Północnej (1942-1943), we Włoszech (1943-1945), w toku walk w Normandii, we Francji i Niemczech Zachodnich (1944-1945), ale też na Pacyfiku czy w szeregach Armii Czerwonej na froncie wschodnim. Po II wojnie światowej M4 Sherman wszedł na użycie bardzo wielu krajów m.in.: w Argentynie, Belgii, Indii, Izraelu, Japonii, Pakistanu czy Turcji. Wziął także udział w wielu konfliktach po 1945 roku, m.in.: wojnie indyjsko-pakistańskiej z 1965 roku czy wojnie sześciodniowej z 1967 roku.
Pz.Kpfw VI (Sd.Kfz.181) Tiger to niemiecki czołg ciężki z okresu II wojny światowej, będący jednym z najsłynniejszych pojazdów bojowych tego czasu. Dowództwo niemieckiej Panzerwaffe nosiło się z pomysłem stworzenia czołgu ciężkiego już od początku wojny, jednak pierwsze próby w postaci czołgu wielowiekowego Neubaufahrzeuge okazały się niepowodzeniem. W 1939 i 1940 prowadzono je nieefektywnie, jednak po starciu na froncie wschodnim z T-34 i KW-1 prace nad nowym czołgiem ciężkim przyspieszyły. 20 kwietnia 1942 roku, prototyp nowego czołgu, pod oznaczeniem VK 4501 (H), przeszedł próby poligonowe w obecności Adolfa Hitlera i krótko później został skierowany do produkcji seryjnej. Pierwsze wersje produkcyjne były oznaczone jako Pz.Kpfw VI Ausf.H1 (później Ausf.E). W toku produkcji w latach 1942-1945 czołg był systematycznie modyfikowany poprzez np. dodanie filtrów przeciwpyłowych Feifell, inne umieszczenie reflektorów, modernizację sprzętu optycznego, zmiany wieżyczce dowódcy itp. Napęd zapewniał gaźnikowy silnik 12-cylindrowy Maybach HL230 P45 o mocy 700 KM. Czołg Pz.Kpfw VI, chociaż nie posiadał tak wyprofilowanego przedniego kadłuba jak T-34 czy Pantera, był pojazdem potężnie opancerzonym (przedni pancerz do 120mm), uzbrojonym w bardzo skuteczną armatę KwK 36 L/56 kal.88mm, który zdobył sobie sławę najskuteczniejszego czołgu II wojny światowej. Był pojazdem zdecydowanie lepszym od alianckich M4 czy Churchilla oraz sowieckiego T-34/76. Mógł także swobodnie podjąć walkę z IS-2 czy M-26, przewyższając je skutecznością głównego uzbrojenia. Z drugiej strony Pz.Kpfw VI posiadał wady-przede wszystkim był niesamowicie czasochłonny w produkcji oraz posiadał bardzo skomplikowane zawieszenie. W późniejszym okresie wojny także jakość pancerza Tygrysa się pogorszyła co wynikało z braku dostępu niemieckiej gospodarki do złóż molibdenu. Pomimo tych wad, Tygrys na polach bitew okazał się bronią nad wyraz skuteczną. Z powodzeniem walczył w Tunezji, na Łuku kurskim, w Normandii i na froncie wschodnim. Dane techniczne: długość (z lufą): 8,45m, szerokość: 3,7m, wysokość: 2,93m, moc silnika: 700KM, masa: 56,9 t, zasięg (po drodze): 100km, prędkość maksymalna (po drodze): 38km/h, uzbrojenie: 1 armata KwK 36 L/56 kal. 88 mm, 3 karabiny maszynowe MG 34 kal. 7,92 mm.
Już po pierwszych doświadczeniach wyniesionych z walk Afryce Północnej na przełomie lat 1942-1943 US Army przeprowadziła zmianę etatu amerykańskiej dywizji piechoty. Od 1943 r., etatowo każda dywizja piechoty posiadała trzy pułki piechoty, złożone z kolei z trzech batalionów piechoty. Dodatkowo w skład pułku piechoty wchodziły też inne oddziały, na przykład: kompania przeciwpancerna, kompania artylerii czy kompania sztabowa. W sumie pułk piechoty US Army liczył ok. 3100 żołnierzy. Należy też pamiętać, że w skład dywizji wchodził tez silny komponent artyleryjski złożony z czterech batalionów artylerii – 3 lekkich i 1 średniego, który były najczęściej uzbrojone w haubice kal. 105 i 155 mm. Do tego dochodził jeszcze między innymi batalion inżynieryjny, kompania naprawcza, jednostka zwiadowcza czy pluton Military Police. W sumie, amerykańska dywizja piechoty od 1943 r. liczyła ok. 14.200 ludzi. Dość wyraźnie górowała artylerię nad dywizją niemiecką oraz posiadała znacznie lepsze i – przede wszystkim – w pełni zmotoryzowane środki transportu, co czyniło z niej wysoce mobilną formację taktyczną. Posiadała też znacznie bogatsze „indywidualne” uzbrojenie przeciwpancerne w postaci sporej liczby wyrzutni bazooka, których było ponad 500 w całej dywizji.
Bitwa pod Bastogne została stoczona w okresie 19-26 grudnia 1944 roku w toku niemieckiej ofensywy w Ardenach ( XII 1944 – I 1945), stanowiąc jeden z jej najbardziej znanych elementów – zwłaszcza po stronie amerykańskiej. Dowódcą po stronie alianckiej był gen. Anthonym McAuliffe, a po niemieckiej – gen. Heinrich von Lüttwitz. Stosunek sił sprzyjał stronie niemieckiej. Na samym początki bitwy dysponowała ona dwoma dywizjami piechoty oraz dwoma dywizjami pancernymi. Główną siłą po stronie amerykańskiej była 101. Dywizja Powietrznodesantowa oraz elementy 10. Dywizji Pancernej i 110. Dywizji Piechoty, wspierane przez cztery bataliony artylerii oraz batalion czołgów. Co więcej, morale po stronie amerykańskiej – za wyjątkiem 101.Dywizji – była raczej niskie. Do tego, od 21 grudnia wojska amerykańskie walczyły w całkowitym okrążeniu przy braku możliwości przerzucania drogą lądową zaopatrzenia czy żywności. Pomimo tych bardzo trudnych warunków, umiejętne dowodzenie i hart ducha gen. McAuliffe’a (słynna odpowiedź „Nuts!” na propozycję kapitulacji), jak również wysokie umiejętności bojowe żołnierzy 101. Dywizji Powietrznodesantowej, wraz z wyczerpywaniem się zaopatrzenia po stronie niemieckiej i stosowaniu przez nią nietrafionej taktyki, pozwoliły stronie amerykańskiej wygrać tę bitwę.
Panzergrenadier, to niemieckie określenie na formację grenadierów pancernych, czyli oddziały piechoty szkolone do walki w ścisłym współdziałania z własnymi czołgami. Określenie to zaczęto oficjalnie stosować od 1942 roku, kiedy to dywizje piechoty zostały przemianowane na dywizje grenadierów, a dywizje piechoty zmotoryzowanej na właśnie dywizje grenadierów pancernych. Warto dodać, że w latach 1937-1942 na określenie pułków piechoty służących w jednostkach pancernych stosowno określenie Schützen Regiment. Teoretycznie podstawowym wyposażeniem dywizji grenadierów pancernych miał być opancerzone transportery półgąsienicowe, zwłaszcza Sd.Kfz.251, ale ze względu na niewystarczającą produkcję bardzo często piechota ta była transportowana ciężarówkami. Standardowo dywizja grenadierów pancernych składała się z trzech pułków piechoty, po dwa bataliony w każdym pułku oraz liczne jednostki wsparcia w tym między innymi jednostki przeciwpancerne, przeciwlotnicze, saperskie czy łączności. Często wykorzystywano w tych formacjach działa samobieżne, taki jak np. StuG III. Warto dodać, że dywizje grenadierów pancernych były formowane nie tylko w Wehrmachcie, ale też w Waffen SS – za przykład niech posłuży Dywizja Totenkopf czy Dywizja Hohenstaufen.
Dopiero zaczynasz w modelarstwie i gubisz się w tysiącach produktów?
Zapoznaj się z poniższymi materiałami, może rozjaśnią Ci sprawę.
Chcesz pójść krok dalej i uczynić swoje dzieło nieszablonowym, dodając maksimum detali, aranżując ciekawe dioramy, tworząc niestandardowe wersje? Dowiedz się więcej na temat
