PZL P.11a (tzw. jedenastka)to polski, jednosilnikowy samolot myśliwski o konstrukcji metalowej ze skrzydłami w układzie Puławskiego, usterzeniem klasycznym oraz stałym podwoziem. Oblot prototypu nastąpił w 1931 roku, ale produkcja seryjna trwała w latach 1937-1939. Pierwsza wersja seryjna to PZL P.11a napędzana silnikiem Bristol Mercury IV S2 o mocy 550KM. Traktowano ją jednak jako wersję przejściową i zamówiono tylko 50 sztuk. W lecie pojawiła się najsłynniejsza wersja "jedenastki"- PZL P.11c. Miała ona udoskonalony kadłub, skrzydła oraz statecznik pionowy. Poprawiała to wszystko aerodynamikę samolotu. Zmianie nie uległa jednostka napędowa. Zainteresowanie konstrukcją wyraziła min. Rumunia, gdzie w zakładach IAR powstało 95 sztuk licencyjnie budowanego PZL P.11. W chwili wybuchu wojny wszystkie wersje P.11 były samolotami zdecydowanie wolniejszymi od swoich niemieckich przeciwników, ale jednocześnie posiadał większą zwrotność, dużą prędkość wznoszenia oraz posiadał mniej awaryjny silnik, niż samoloty niemieckie. Odniosły w toku kampanii wrześniowej wiele zwycięstw nad nieprzyjacielem, głównie w ramach Brygady Pościgowej. Dane techniczne (wersja P.11c): długość: 7,55m, rozpiętość skrzydeł: 10,72m, wysokość: 2,85m, prędkość maksymalna: 367km/h, prędkość wznoszenia: 14,5m/s, pułap maksymalny: 8000m, zasięg maksymalny: 550km, uzbrojenie: stałe- 2 karabiny maszynowe wz.33 kal.7,92mm. Od jesieni 1932 powstały trzy prototypy oznaczone symbolami: PZL - 23/I, PZL - 23/II i PZL - 23/III. Badania wytrzymałościowe i statyczne PZL - 23/I zakończono w drugiej połowie 1933 r. Prototyp wzbił się w powietrze pod koniec 1934 r. W kolejnych wersjach doświadczalnych dokonywano wielu poprawek takich jak: likwidacja wibracji tylnej części kadłuba i usterzenia wysokości, wzmocnienie konstrukcji płata, poprawa widoczności z fotela pilota poprzez zwiększenie przeszklenia kabiny, opuszczenia o 10 cm miejsca mocowania silnika, zastosowanie nowego pierścienia o mniejszym współczynniku Cx, zlikwidowano w kadłubie komorę bombową, przenosząc wyrzutniki pod skrzydła i pod kadłub i wiele innych. Łącznie wprowadzono ponad 100 zmian i usunięto kilkaset usterek. Wersję wzorcową pod nazwą PZL - 23 Karaś A wprowadzono do produkcji (od połowy 1935 r.) w liczbie 40 szt. w nowym zakładzie PZL WP-1 (Podlaskie Zakłady Lotnicze - Wytwórnia Płatowców nr 1) i sukcesywnie wchodziły one do uzbrojenia 1 Pułku Lotniczego oraz eksportowane były do Bułgarii. Podczas eksploatacji tego samolotu pojawiały się nowe usterki (m.in. zbyt słaby silnik, osiąganie małego pułapu z pełnym uzbrojeniem, mała skuteczność skrzeli itd.). W wyniku likwidacji tych usterek, powstała druga wersja samolotu PZL - 23 Karaś B. Miał on mocniejszy silnik (Bristol Pegasus VIII o mocy 680 KM, zlikwidowano skrzela, wprowadzono ulepszone wyprofilowanie przejścia pomiędzy stykiem kadłuba i skrzydła). Umowa z PZL opiewała na wyprodukowanie 210 samolotów w wersji B. Od jesieni 1936 r. zaczęto je dostarczać do pułków lotniczych. W drugiej połowie lat 30-tych, samolot PZL - 23 B Karaś stał się podstawowym samolotem liniowym, natomiast Karasie w wersji A wycofano do szkolnictwa. Pełniąc służbę w Polskim Lotnictwie Wojskowym, Karasie wykorzystano w kilku większych akcjach. W 1937 r. dywizjon Karasi B z 1 P.L. wykonał pokazowe ostre bombardowanie małej stacji kolejowej na linii Chełm - Brześć n/B. Kilka dywizjonów liniowych skoncentrowano na lotnisku Wilno - Porubanek w ramach demonstracji siły wobec sąsiadującej Litwy, natomiast w październiku 1938 r. kilkanaście Karasi z różnych pułków stacjonowało na lotnisku w Aleksandrowie, zabezpieczając zajęcie Zaolzia. Zgodnie z zasadami użycie Karasi, przeznaczano je do wykonywania zadań interwencyjnych. W kampanii wrześniowej wykonywały one niektóre zadania bojowe i rozpoznanie z powietrza. Samoloty wchodzące w skład eskadr armijnych bombardowały kolumny pancerne, wykonywały dalekie rajdy rozpoznawcze, na terytoria Niemiec, Słowacji i Prus Wschodnich. Pierwszym zbombardowanym obiektem na terytorium przeciwnika była fabryka w rejonie Oławy. Bombardowano obiekty strategiczne na terenie Prus Wschodnich. Duża liczba wykonywanych zadań spowodowała ok. 90% straty w samolotach. Ogółem w kampanii wrześniowej zestrzelono 112 Karasi, a do Rumunii ewakuowano zaledwie 11 maszyn (trzy z 31 eskadry i osiem z 24 eskadry rozpoznawczej). Oprócz tego, w Rumunii znalazło się 30 Karasi w wersji A z CWL - 1 (przekroczyły granice w dniu 16.09 1939 r.). Po włączeniu Rumunii do Paktu Trzech w internowanych Karasiach wymieniono uzbrojenie na niemieckie i sformowano z nich eskadrę rozpoznawczą i szkolno-treningową. Rumunie używali Karasi na froncie wschodnim. Ostatni Karaś wykorzystywany był w Rumunii do 1946 r., jako holownik celu powietrznego. Dane techniczne (wersja B): długość: 9,68m, rozpiętość skrzydeł: 13,95m, wysokość: 3,3m, prędkość maksymalna: 319km/h, prędkość wznoszenia: 6,7m/s, pułap praktyczny: 7300m, zasięg maksymalny: 1260km, uzbrojenie: stałe- 2 karabiny maszynowe Vickers F kal. 7,7 mm, 1 karabin maszynowy wz.33 kal. 7,92 mm podwieszane-do 700kg bomb.
Dopiero zaczynasz w modelarstwie i gubisz się w tysiącach produktów?
Zapoznaj się z poniższymi materiałami, może rozjaśnią Ci sprawę.
Chcesz pójść krok dalej i uczynić swoje dzieło nieszablonowym, dodając maksimum detali, aranżując ciekawe dioramy, tworząc niestandardowe wersje? Dowiedz się więcej na temat
