Piechota w armii rzymskiej od zawsze odgrywała wielką, wręcz decydującą rolę i tak naprawdę decydowała o wyniku bitew. W okresie wczesnej Republiki (VI-V w. pne), piechota rzymska zapewne stosowała szyk falangi i była w pewien sposób podobna do jednostek tego typu w greckich polis. Jednak w toku wojen samnickich (IV-III w. pne) przeszła ona gruntowne zmiany, które doprowadziły zapewne do wykształcenia się trzech podstawowych rodzajów rzymskiej piechoty: triari (piechoty ciężkozbrojnej, walczącej włócznią i najbardziej doświadczonej) hastati lub principes (główna masa piechoty rzymskiej, uzbrojona w dwa pila, ciężką tarczą i mieć) oraz velites (piechota lekkozbrojna). Piechota ta stosowała wówczas szyk manipularny. Tak ukształtowana piechota rzymska walczyła też w toku wojen punickich z Kartaginą (264-146 r. pne) czy w toku walk we wschodniej części Mare Nostrum. Na przełomie II i I w. pne piechota rzymska za sprawą konsula Mariusza przeszła kolejną reformę. Jej uzbrojenie i ekwipunek zostały ujednolicone, wprowadzono też krótko później podział na kohorty, a sama armia rzymska – w tym rzecz jasna również piechota – została uzawodowiona. W toku wojen domowych armia rzymska rozbudowała się ilościowo, ale nie przechodziła fundamentalnych zmian organizacyjnych. Warto jednak dodać, że zapewne pod koniec I w. pne pojawiła się na wyposażeniu legionistów lorica segmentata, czyli najbardziej znana i rozpoznawalna rzymska zbroja. W okresie Pryncypatu (lata od ok. 30 pne do ok. 235 ne) regularna armia liczyła najczęściej od 28 do 32 legionów, z których każdy liczył ok. 5.000 żołnierzy. W okresie kryzysu III wieku (235-284 r. ne) i w dobie Dominatu armia rzymska uległa rozbudowie do zapewne ok. 400-500 tys. ludzi, a jej uzbrojenie również uległo zmianie. Uproszczono produkcję hełmów, tarcz czy pancerzy, a żołnierze zaczęli wykorzystywać nowe rodzaje broni jak np. plumbata. Przyjmuje się umownie, że armia rzymska aż do bitwy pod Adrianopolem w 378 r. ne była w stanie względnie skutecznie stawiać czoła kolejnym przeciwnikom. Dopiero po tej bitwie rozpoczyna się jej zmierzch w zachodniej części Imperium Romanum.
W starożytnym Rzymie mianem gladiatorów nazywano specjalnie przeszkolonych niewolników, którzy mieli toczyć ze sobą walki na arenie ku uciesze tłumów. Dość powszechnie przyjmuje się, że zwyczaj walk gladiatorów został przejęty przez Rzymian od Etrusków oraz zapewne Samnitów. Pierwsze walki gladiatorów w Rzymie są poświadczone źródłowe w III w. pne, a pierwsza walka gladiatorów organizowana przez konsulów rzymskich miała miejsce u schyłku II w. pne. (ok. 105 r. pne). Dla porządku warto dodać, że walki te zostały zabronione w IV w. ne., wraz rosnącą pozycją chrześcijaństwa w Imperium Romanum. Wiele gladiatorów było Germanami, Trakami oraz Galami, chociaż zdarzali się wśród nich również rdzenni Rzymianie. W okresie III-I w. pne, głównym ośrodkiem szkolenia gladiatorów była Kampania, a zwłaszcza Kapua, gdzie funkcjonował specjalne szkoły przysposabiające gladiatorów do walk. Gladiatorów, ze względu na uzbrojenie dzielono na kilka typów, między innymi: Andabata (gladiator ubrany w kolczugę oraz hełm z zasłoną), Myrmilo (na głowie miał hełm w kształcie ryby, osłonę ramienia, miecz oraz podłużną tarczę) czy Retiarius (jego uzbrojenie stanowił trójząb albo harpun, sztylet i sieć, najczęściej walczył bez hełmu). Warto dodać, że gladiatorzy zorganizowali w dziejach Rzymu co najmniej kilka powstań wśród których można wyróżnić chociażby I powstanie sycylijskie (138-132 r. pne), bunt Wettiusza czy zwłaszcza powstanie Spartakusa z lat 73-71 pne, którego stłumienie nastręczyło Rzymianom mnóstwo problemów.
Dopiero zaczynasz w modelarstwie i gubisz się w tysiącach produktów?
Zapoznaj się z poniższymi materiałami, może rozjaśnią Ci sprawę.
Chcesz pójść krok dalej i uczynić swoje dzieło nieszablonowym, dodając maksimum detali, aranżując ciekawe dioramy, tworząc niestandardowe wersje? Dowiedz się więcej na temat