MiniArt 35089 U.S. 101st AIRBORNE DIVISION (NORMANDY 1944)

101 Dywizja Powietrznodesantowa (ang. 101st Airborne Division) to amerykański związek taktyczny noszący nieoficjalną nazwę Screaming Eagles (pl. Krzyczące orły). Jednostka została sformowana w sierpniu 1942 roku i wraz z 82. Dywizją Powietrznodesantową stanowiła trzon  tego rodzaju wojsk w czasie II wojny światowej. Od samego początku była też formowana podług etatów przewidzianych dla wojsk spadochronowych. Pierwszym dowódcą jednostki był gen. William C. Lee, ale krótko przed wejściem dywizji do akcji dostał ataku serca, co sprawiło, że jej dowódcą przez cały czas II wojny światowej był gen. Maxwell Taylor – oficer, który służył już jako spadochroniarz w toku działań na Sycylii w 1943 roku. 101 Dywizja Powietrznodesantowa przeszła swój chrzest bojowy w toku operacji Overlord, a krótko po tej operacji wzięła udział w operacji Market-Garden. Jednak do historii przeszły dokonania dywizji w obronie miasta Bastogne w grudniu 1944 r. w toku niemieckiej kontrofensywy w Ardenach, kiedy to pomimo braków w broni, amunicji, wyposażeniu zimowym oraz z niepełnymi etatami osobowymi, dywizji udało się utrzymać do miasta i doczekać odsieczy amerykańskiej 3. Armii dowodzonej przez gen. Pattona. Warto dodać, że w 1945 r. dywizja wkroczyła do Niemiec, ale nie brała już udziału w czynnych walkach. Po 1945 r. dywizja brała udział w działaniach bojowych między innymi w wojnie wietnamskiej (1964/1965-1975) czy w toku I wojny w Zatoce Perskiej (1990-1991). 101 Dywizja Powietrznodesantowa jest uznawana za jedną z najsłynniejszych jednostek taktycznych amerykańskich sił zbrojnych.

Pierwsze próby z wykorzystaniem jednostek powietrznodesantowych miały miejsce w amerykańskich siłach zbrojnych na początku lat 30. XX wieku, ale okazały się one niepomyślne. Dopiero wybuch II wojny światowej w Europie przyspieszył rozwój tej formacji w Stanach Zjednoczonych, a pierwszą jednostką spadochronową w dziejach US Army był jeden z plutonów 29 Regimentu Piechoty, który w 1940 roku przeszedł stosowne przeszkolenie. Jedną z najważniejszych postaci w rozwoju amerykańskich jednostek powietrznodesantowych był gen. William C. Lee, nazywany też ojcem tej formacji. W toku II wojny światowej sformowano dwie dywizje powietrznodesantowe: 82. („All American”) oraz 101. („Screaming Eagle”). Amerykańskie wojska tego typu odegrały ogromną w pierwszych dniach operacji w Normandii (czerwiec 1944 r.), ale walczyły też później w ramach operacji Market-Garden (1944 r.) czy Varsity (1945 r.).